Pardus

Pardus Türkiye'de geliştirilen bir GNU/Linux dağıtımıdır.

Oluşum süreci

2003 yılının önemli bir bölümünde ulusal bir dağıtımın gerekliliği, dünyada benzer uygulamalar, yazılım endüstrisinin mevcut durumu ve eğilimleri araştırıldı. Ülkenin bilgi teknolojisi alanındaki insan kaynağı, yerel yazılım sanayinin yetenekleri ve rekabet unsurları incelendi. Tüm bulgular ışığında, 2003 yılı yazında, bir ulusal işletim sistemi dağıtımı oluşturmanın yerinde bir karar olduğu sonucuna varılarak somut düzeyde planlama işine girişildi.

Mevcut işletim sistemleri, başta Linux olmak üzere incelendi, açık kaynak yazılım metodolojisi ve felsefesi ayrıntılı olarak çalışıldı. Hedef, bir dağıtım oluşturmanın ötesinde, bu dağıtımı sürekli kılabilecek organizasyonel yapıyı da kurmak olduğundan yazılım endüstrisinde, özellikle açık kaynak çerçevesinde, kullanılabilecek iş modelleri irdelendi.

Bu incelemeler sonrasında, 2003 yılı sonbaharında, Linux temelli, açık kaynaklı, olabildiğince GPL lisanslama yöntemini kullanan bir işletim sistemi dağıtımı oluşturulmasına karar verildi.

Pardus Projesi'nin hayata geçmesi, 2004 yılı başında teknik ekibin çekirdeğinin oluşturulmasıyla başladı. Bu aşamada Türkiye'nin Linux geçmişi, mevcut ve planlanan dağıtımlar, açık kaynak ve Linux camiası ve girişimleri de göz önüne alınarak, var olan bilgi birikimi ve deneyimden en üst düzeyde yararlanmanın yolları arandı. Sonuçta ulusal işletim sistemi geliştirilmesinde görev alması en uygun kişiler Türkiye'nin dört bir yanından seçilerek TÜBİTAK UEKAE bünyesinde bir araya geldiler.

2004 yılının önemli bir kısmı teknik alternatiflerin değerlendirilmesi ile geçti. Farklı Linux dağıtımları incelendi, mevcut dağıtımlardaki eksiklikler, olası gelişim alanları, yapılması gerekenler ve bunların iş gücü ve kaynak gereksinimleri irdelendi. Hedef kitlenin kim olacağı üzerinde beyin fırtınaları yapıldı, bunun sonucu olarak yol haritası alternatifleri belirlendi.

2004 yılı ekim ayında bu teknik değerlendirmeler sonuçlandı ve yayınlanan Proje Ana Sözleşmesi ile amaç, yöntem ve takvim belirlendi. Pardus'un “bilişim okur-yazarlığına sahip bilgisayar kullanıcılarının temel masaüstü ihtiyaçlarını hedefleyen” bir işletim sistemi olmasına, “mevcut Linux dağıtımlarının üstün taraflarını kavram, mimari ya da kod olarak kullanmasına”, ancak “otonom sisteme evrilebilecek bir yapılandırma çerçevesi ve araçları ile kurulum, yapılandırma ve kullanım kolaylığı sağlamasına” karar verildi.

Teknik hedefi ve yöntemi belirlenen proje hızla ilerlemeye başladı ve 1 Şubat 2005 tarihinde ilk ürün olan Pardus Çalışan CD 1.0 yayımlandı. Projenin amaçları ve teknik yaklaşımı hakkında Linux camiası ve kullanıcıları bilgilendirmeyi amaçlayan Çalışan CD beklenenin üzerinde ilgi gördü. Sonrasında geliştirme daha çok özgün yenilik projelerine yoğunlaştırıldı ve nihayet 26 Aralık 2005'te Pardus'un ilk kurulabilir sürümü olan Pardus 1.0 Web üzerinden yayımlanmaya başlandı.

Pardus Projeleri

Çomar [değiştir]ÇOMAR (Configuration Manager) sistemin düzgün çalışması için gerekli olan donanım, açılış, ağ, kullanıcı, zaman, görüntü gibi ayarların mümkün olduğu kadar kendi kendine yapılması amacıyla geliştirilen özgün Pardus tasarısıdır. Kullanıcılara bir yetki denetimi dahilinde bu ayarları basit ve anlaşılır bir biçimde değiştirme olanağı sağlayan bir yazılımdır.Ayrıca Çomar dünyada yazılan ilk Türkçe donanım yöneticisidir. Terminal üzerindeki kodlarda Türkçe karakter kullanılmaktadır.


Pisi ve Pisi Paket Yöneticisi [değiştir]Pisi, bağımlılıkları takip ederek paket inşa etme, kurma, kaldırma, yükseltme ve benzeri işlevleri yerine getirir. Kullanıcı dostu bir grafiksel arayüz ve kapsamlı bir komut satırı arayüzü içerir. Geliştiriciler için tanıdık ve basit bir geliştirme ortamı sunar. Paket yöneticisi ise PISI için geliştirilmiş görsel arayüzdür. Bu arayüzle programları dilediğiniz gibi ekleyip kaldırabilirsiniz.


YALI [değiştir]Pardus'un görsel kurulum aracıdır. Üstün özellikleri nedeniyle diğer Linux dağıtımlarına göre Pardus'un bilgisayara daha kolay yüklenmesini sağlar. Bu sayede Kullanıcıya çok az iş düşer.


Kaptan, Tasma, Zemberek [değiştir]Kaptan : Pardus kurulduktan sonra bilgisayarınızdaki masaüstü tercihleri, fare ayarları, katkı deposu, ağ bağlantısı gibi ayarların hızlı ve kolay bir şekilde yapılmasını sağlar.
Tasma: Windows'daki gibi bilgisayarınızı en kolay şekilde yapılandırmanızı sağlar. KDE geliştiricilerinin 4 sürümünde geliştirmiş oldukları yönetim aracının oldukça kullanışlı olmasından dolayı, geliştirici ekip Pardus 2009 ile birlikte bu yazılımın geliştirilmesini durdurmuştur.
Zemberek : Türkçe denetim aracıdır. Yanlış yazılan kelimelerin altına kırmızı bir işaret koyar.



Disk Yöneticisi [değiştir]Disk Yöneticisi sisteminizde bulunan disklerin ve disk bölümlerinin açılış sırasında sizin kullanımınıza sunulmak üzere hazırlanması ile ilgili ayarları yapabilmenizi sağlar.


Servis Yöneticisi [değiştir]Servis yöneticisi pardus üzerinde çalıştırdığınız uygulamaları listeleyen bir arayüzdür. Bu programla isterseniz açılışta bir çok programı otomatik başlatabilir ve otomatik başlamalarını engelleyebilirsiniz. Genelde bu programı kullanan kişiler web tasarımcılardır. Mysql gibi web veritabanı programları aktif etmek için bu program kullanılır.


Açılış Yöneticisi [değiştir]Açılış yöneticisi Pardus işletim sistemini boot ( önyükleme ) yapmak için hazırlanmış temel programcıktır. Aynı zamanda bununla beraber diğer linux ve kapalı kaynak işletim sistemlerini başlangıca eklemektedir. Ayrıca bu programcıkla önyükleme açılış zamanını uzaltıp - kısaltabilir ve yeni işletim sistemleri ekleyebilir, eskilerini silebilirsiniz.


Pardus Güvenlik Duvarı [değiştir]Pardus güvenlik duvarı pardus geliştiricileri tarafından hazırlanmış ve pardus kullanıcılarına sunulmuştur. Bu program ile Http://,Https://,FTP:// gibi temel protokoller ve messenger , aim , smtp , pop3 gibi bir çok protokol üzerinde engelleme yapabilmektedir. Bu sistem diğer işletim sistemlerinde bulunan standart güvenlik duvarlarına benzemektedir. Ancak bu sistem pardus üzerinde sonradan aktif edilen bir sistemdir. Sisteme ulaşmak için "sistem araçlarından"/güvenlik duvarı.. yolunu izleyebilirsiniz.


Kullanıcı Yöneticisi [değiştir]Kullanıcı yöneticisi Pardus kullanıcılarını temel alan ve kullanıcıların sisteme giriş özelliklerini barındıran temel programcıklardan birtanesidir. Bu programcıkla beraber işletim sisteminize girişte parola kaydı ve giriş sınırlamasını ayarlayabilirsiniz.


Sosyal Etkinlikler ve Katılımlar [değiştir]
Google Summer of Code [değiştir]Pardus, Google'ın öğrencilerle staj ve kendini geliştirme imkânı ile tasarılara geliştirici ve katkı sağlamayı amaçladığı açık kaynak tasarısı Google Summer of Code'a 2008 ve 2009 olmak üzere iki kere katılmıştır. Bu organizasyona ilk katılan Türk tasarısı Pardus olmuştur.


CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı [değiştir]Bazı dönemlerde Pardus hakkındaki gelişmeleri halka duyurmak ve tasarıya olan ilgiyi arttırmak amacıyla CeBIT Eurasia Bilişim Fuarı'na katılım sağlanmaktadır. 2006 ve 2008 Fuarlarında Pardus standı kurulmuştur.


Staj [değiştir]Her yaz staj konuları ve öğrencilerde aranan nitelikler duyurulur, başvurular sonucunda uygun görülenler Pardus'ta staj şansına sahip olurlar.


Sürümler [değiştir]
Ana sürümler [değiştir]Sürüm Çıkış tarihi Adı
2009 17 Temmuz 2009 Pardus 2009
2008 27 Haziran 2008 Pardus 2008
2007 31 Aralık 2006 Pardus 2007
1.0 26 Aralık 2005 Pardus 1.0 0.5 23 Ekim 2005 Pardus 0.5


Ara sürümler [değiştir]Ara sürümler 2007.1, 2007.2, 2007.3, 2008.1 ve 2008.2'dir.

Sürüm Çıkış tarihi Adı
2009 18 Temmuz 2009 Pardus 2009
2008.2 30 Ocak 2009 Pardus 2008.2 Canis aureus
2008.1 15 Eylül 2008 Pardus 2008.1 Hyaena hyaena
2007.3 19 Kasım 2007 Pardus 2007.3 Lynx lynx
2007.2 11 Temmuz 2007 Pardus 2007.2 Caracal caracal
2007.1 16 Mart 2007 Pardus 2007.1 Felis chaus
2007 18 Aralık 2006 Pardus 2007
1.1 2005 Pardus 1.1 CeBIT sürümü 1.1 2004 Pardus 1.0
1.0 1 Şubat 2005 Pardus 1.0


Diğer Linux dağıtımları ve Pardus [değiştir]Pardus, özgün ve kendi araçlarına sahip bir Linux dağıtımıdır. Bununla birlikte Pardus'un gelişmiş bazı özellikleri diğer Linux dağıtımlarının da ilgisini çekmiş, Ubuntu'nun KDE ara birimini kullanan sürümü Kubuntu, ilerideki sürümlerinde Pardus Ağ Yöneticisi'ni kullanacağını açıklamıştır. Ayrıca Kubuntu geliştiricileri 2008 yılında Pardus'a dâhil edilmesi beklenen "Policy Kit / DBus entegrasyonu" tasarısından etkilediklerini belirtmişlerdir. [1]


Pardus kullanıcıları için kaynaklar [değiştir]Pardus kullanıcılarına teknik destek vermesi amacıyla, resmi topluluk sitesi ozgurlukicin.com ve pardus-wiki.org sayfaları yayınını sürdürmektedir. Bunun dışında Özgürlükİçin topluluğu her ay bir e-dergi yayımlamaktadır.


Pardus kullanan kurumlar
Kamu
Milli Savunma Bakanlığı[2][3]
RTUK
Dışişleri Bakanlığı (kısmen)[3]
Türk Silahlı Kuvvetleri (kısmen)[3]
Emniyet Teşkilatı (kısmen)[3]
Radyo Televizyon Üst Kurumu
ASAL
Ankara Emniyet Müdürlüğü
Manisa İl Sağlık Müdürlüğü
Bergama Belediyesi
Ceyhan Belediyesi

Üniversiteler
Adıyaman Üniversitesi
Ankara Üniversitesi
Çanakkale 18 Mart Üniversitesi
Batman Üniversitesi

Sivil toplum Kuruluşları
Petrol-İş Sendikası

Özel sektör
Neziroğlu Otomotiv
Evet Sigorta